Wynalazek fotografii umożliwił utrwalenie rzeczywistości, tego, co przemijające i niepowtarzalne. Także w Nowym Targu od początku XX wieku fotografowie zawodowi i grono amatorów zaczęło dokumentować wydarzenia i życie codzienne.

Uroczystości religijne i patriotyczne, jubileusze, przedstawienia i zabawy stanowiły ważny element w codziennym życiu miasta i gromadziły liczne rzesze mieszkańców. Po uroczystych nabożeństwach w kościele i synagodze Polacy i Żydzi, biedni i bogaci, młodzi i starzy, udawali się na największy plac miasta - Rynek. Zebraniom tym towarzyszyła zwykle podniosła atmosfera i patetyczny ceremoniał. Były przemówienia dygnitarzy, banderia konna, przemarsz „Sokołów”, młodzieży i różnych organizacji przy dźwiękach zawsze niezawodnej orkiestry miejskiej. Po południu wszyscy udawali się na wieczornice do gmachu „Sokoła”.  Zachowane stare fotografie przywołują obraz,  atmosferę i charakter dawno minionych zdarzeń. Dzięki nim możemy zobaczyć jak wyglądało miasto, jak ubierali się mieszkańcy, a nawet wywieść informacje dotyczące obyczajowości, czy nawet dawnych sposobów propagandy politycznej.

W końcu XIX i na początku XX w. liberalna polityka Austro-Węgier sprzyjała odrodzeniu polskości. W Nowym Targu kultywowano tradycje narodowe w wielkich rocznicowych obchodach, które były manifestacjami patriotyzmu. W mieście żywa była pamięć o bohaterach powstań narodowych. W roku 1903 zawiązał się Komitet Budowy Pomnika Pamiątkowego dla uczczenia pamięci poległych w wojnach o niepodległość, który dzięki subwencji uchwalonej przez radę miasta wzniesiono na nowotarskim cmentarzu. (fot. ze zbiorów Archiwum Państwowego)

Piękne były obchody Roku Mickiewiczowskiego w stulecie urodzin poety. W wigilię obchodów, w sobotę 25 czerwca 1898 r., „wśród wspaniałej iluminacyi i przy odgłosie orkiestry miejskiej ruszył korowód z pochodniami: na czele banderya  konna, złożona z 70 dzielnych górali, których prowadził p. Baumann” („Rok mickiewiczowski. Księga pamiątkowa”, Lwów 1899). W niedzielę odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika wieszcza w parku miejskim, który tego dnia nazwano imieniem Adama Mickiewicza.

Doniosłym faktem w historii miasta i regionu były długoletnie starania o utworzenie w Nowym Targu gimnazjum, pierwszej na Podhalu szkoły średniej. Władze i społeczność miasta, dobrze pojmując znaczenie i rolę oświaty w rozwoju i zachowaniu polskiej kultury, z prawdziwie góralskim uporem interpelowały w sprawie utworzenia naukowej placówki kształcącej młodzież Podhala, Spiszu i Orawy w stosownych wydziałach ministerialnych Wiednia  i Lwowa. Już w 1877 r. zawiązał się Komitet Gimnazjalny, zbierający fundusze na ten cel. Od 1898 r. w sprawę zaangażował się poseł okręgu nowotarskiego na Sejm Krajowy dr Jan Bednarski, inspektor szkolny Ludomił German i burmistrz miasta Mikołaj Halikowski, który zainicjował uchwałę o wystawieniu budynki, odpowiednim wyposażeniu i utrzymaniu go przez gminę ze środków własnych.  W roku 1904 z dworu wiedeńskiego nadeszło, podpisane przez cesarza Franciszka Józefa I pozwolenie na utworzenie cesarsko-królewskiego gimnazjum z polskim językiem wykładowym. 10 września nastąpiło uroczyste otwarcie szkoły, dwie pierwsze klasy przyjęły 80 uczniów. Pierwszym, i jak się okazało długoletnim dyrektorem gimnazjum, został Kazimierz Krotoski (1860-1937). Początkowo nauka odbywała się w salach wynajętych w kamienicy Józefa Herza, na rogu Rynku i ul. Sobieskiego. W 1905 r. ruszyły prace przy wystawieniu budynku gimnazjum. Imponujący gmach zaprojektował w stylu neogotyckim znakomity architekt Teodor Talowski, budowę nadzorował inżynier Eugeniusz Katerli. Pierwszych uczniów nowe gimnazjum przyjęło w roku 1906. Gmach uroczyście poświęcił 9 września 1908 r. biskup Anatol Nowak. Pierwsza matura odbyła się w roku 1912,  w uroczystości rozdania świadectw 28 absolwentom uczestniczył książę biskup Adam Sapieha. (fot. 501) W 1912 r. cała Galicja obchodziła rocznicę stulecia urodzin Zygmunta Krasińskiego. Wtedy to ulicę prowadzącą do gimnazjum i plac na którym mieścił się budynek szkoły nazwano imieniem romantycznego poety. W roku 1926, w pięćdziesiątą rocznicę śmierci Seweryna Goszczyńskiego, gimnazjum nadano jego imię. Patronem szkoły  został poeta, uczestnik powstańca listopadowego i autor „Dziennika podróży do Tatrów”, jednego z pierwszych kompendiów wiedzy o Podhalu, Gorcach, Tatrach i góralach. W roku szkolnym 1937/38 w gimnazjum utworzono koedukacyjne humanistyczno-przyrodnicze Liceum Ogólnokształcące.