Jesteś tutaj

Fotografie ze zbiorów Muzeum Podhalańskiego w Nowym Targu

Strona: 1

26 listopada 1966 w Nowym Targu otwarto Muzeum Regionalne PTTK, które dziś nosi nazwę Muzeum Podhalańskiego im. Czesława Pajerskiego. Czesław Pajerski (1931-2000) był   inicjatorem powstania regionalnej, muzealnej placówki w Nowym Targu i długoletnim społecznym kustoszem Muzeum. Dzięki jego staraniom wśród gromadzonych przez Muzeum zbiorów z zakresu etnografii, kultury i historii regionu znalazły się również fotografie o tematyce nowotarskiej, które pozyskiwał ze zbiorów prywatnych i kolekcji instytucji publicznych. Zbiór zdjęć przez kolejne lata powiększał się dzięki darowiznom oraz depozytom i liczy obecnie kilkaset oryginalnych fotografii i reprodukcji z okresu od końca XIX wieku do lat siedemdziesiątych XX stulecia. Przedstawiają one widoki Nowego Targu, dokumentują ważne wydarzenia z historii miasta, życie kulturalne, gospodarcze, religijne oraz codzienne sprawy i zajęcia mieszkańców. Wiele z nich to portrety nowotarżan, które wykonali działający w mieście fotografowie zawodowi. Do najbardziej interesujących pozycji należą m.in. najstarsze fotografie przedstawiające nieistniejące już pejzaże miasta, zdjęcia pomieszczone w Księdze Pamiątkowej Związku Hallerczyków, obrazy z okresu okupacji niemieckiej sygnowane przez zakład fotograficzny Zbigniewa Sułkowskiego z Zakopanego oraz zdjęcia ze zbiorów notariusza Stanisława Pęksy i sędziego Karola Ptasia, jak również fotografie wykonywane w okresie międzywojennym przez uczniów gimnazjum w ramach Kółka Fotograficznego, kierowanego przez profesora Józefa Bryniczkę. W roku 2000 zbiory wzbogaciło pokaźne archiwum zdjęć najbardziej znanego nowotarskiego fotografa zawodowego, Edwarda Morawetza, przekazane do Muzeum przez jego córkę Irenę Starczowską.

Fotografie z zbiorów Muzeum były wielokrotnie prezentowane na różnych wystawach. W roku 1974, między innymi dzięki staraniom Czesława Pajerskiego, w Liceum Ogólnokształcącym w Nowym Targu, pokazano ocalone przez niego stare zdjęcia dokumentujące dzieje gimnazjum nowotarskiego, druki ulotne i pierwszy sztandar szkoły. Wystawa ta przerodziła się w stałą ekspozycję Muzeum Regionalnego PTTK urządzoną w  pomieszczeniach dawnej kaplicy gimnazjalnej. 

(fot. ze zbiorów A. Nowaka. Na zdjęciu członkowie Rady Muzealnej działającej od 1967 r. pod przewodnictwem mecenasa Adama Szoskiego, oraz nauczycielki Liceum. Od lewej stoją: Józef Rayski, Adam Szoski, Antoni Nowak, Aniela Stołowska, Zofia Stopka, Aleksander Stal, Stanisław Bafia i Czesław Pajerski).

Muzeum Podhalańskie było autorem i organizatorem wielu wystaw tematycznych, na których prezentowane były najcenniejsze i najciekawsze zdjęcia, jak choćby: „Nowy Targ na przełomie XIX i XX wieku” (1994 r.), „Aby nie przepadło na zawsze. Nowy Targ w fotografii Edwarda Morawetza” (2000 r.), dwie jubileuszowe ekspozycje o dziejach nowotarskiej straży pożarnej w roku 2001 i 2011, „Szalone lata XX-te i XXX-te XX wieku - rozrywki nowotarżan”, czy „Nowotarski sport w pierwszej połowie XX wieku”. Warto przypomnieć, że w 1984 r. w Spółdzielczym Domu Kultury odbyła się sesja naukowa „Z przeszłości Nowotarszczyzny”, której towarzyszyła wystawa „Nowy Targ w XIX i XX wieku  w fotografii”, którą przygotował Antoni Nowak. Był on również inicjatorem konkursu „Portrety nowotarżan”, ogłoszonego w 1991 r. przez Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Nowym Targu we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury. Jego pokłosiem była piękna ekspozycja w salach MOK. W 1990 r., również w Miejskim Ośrodku Kultury, odbyła się wystawa fotografii  rodziny Morawetzów, na której oprócz prac nestora rodu Edwarda Morawetza prezentowane były zdjęcia jego syna Kazimierza oraz wnuków: Krzysztofa i Gabrieli.

Zainteresowanie starą fotografią nowotarską przekłada się również na publikacje. Od wielu lat historycy i badacze regionaliści korzystają ze zbiorów Muzeum, traktując zachowane zdjęcia nie tylko jako materiał ilustracyjny, ale i ważny przyczynek do lepszego poznania dziejów miasta. Pierwszy artykuł dotyczący nowotarskiej fotografii, autorstwa Antoniego Nowaka, ukazał się w monografii „Dzieje miasta Nowego Targu” w 1991 r.