Stanisław Bochyński (1860-?)

Stanisław Bochyński był jednym z pierwszych fotografów zawodowych, który wykonywał zdjęcia okolicznościowe i portrety mieszkańców miasta. Urodził się w Łącku w 1860 r., na początku XX wieku zamieszkał w Maniowach, gdzie prowadził zakład fotograficzny, z filią w Nowym Targu. Artysta malarz, uczeń Jana Matejki, autor licznych obrazów, głównie o tematyce religijnej, które znajdują się w wielu podhalańskich kościołach. Podczas renowacji kościółka św. Anny w Nowym Targu w roku 1903, wraz z Adolfem Bochyńskim wykonał polichromię ścian i stropu, na którym namalował obrazy przedstawiające św. Annę z małą Marią i Chrystusa Zmartwychwstałego. W kościele św. Katarzyny, w zwieńczeniu ołtarza św. Antoniego, znajduje się obraz Matki Bożej Wniebowziętej z roku 1899 jego pędzla. W tym samym roku wykonał portretową fotografię prezesa Stowarzyszenia Rękodzielników w Nowym Targu. W Muzeum Podhalańskim zachowało się jeszcze kilka innych zdjęć jego autorstwa. Między innymi portret rodziny mieszczańskiej (fot.297), przyklejony na kartonik, który stanowi dekoracyjną oprawę zdjęcia i jest zarazem reklamą fotografa oraz wykonywanych przez niego usług. Ozdobny napis umieszczony pod zdjęciem informuje: „St. Bochyński. Nowy Targ. Maniowy”. W roku 1907 zrobił pamiątkowe zdjęcia z jubileuszu 25-lecia Straży Pożarnej w Nowym Targu. (fot. 481, 482, 492). Niektóre z nich zachowały się na oryginalnych kartonikach, gdzie fotografia i ozdabiający je secesyjny, rysunkowy ornament tworzą artystyczną całość, której nie powstydziłyby się najlepsze zakłady fotograficzne Krakowa czy Wiednia. Można przypuszczać, że autorem kompozycji jest sam Bochyński, który zdjęcia sygnował jako artysta malarz i fotograf.

Podobne cechy w rysunku alegorycznych postaci zdobiących tableau przedstawiające profesorów i abiturientów gimnazjum z roku 1912 (fot. 382) pozwalają przypuszczać, że autorem tych fotografii jest również Bochyński. Całość ujętą w roślinny ornament dodatkowo zdobi wizerunek tatrzańskich szczytów. Kompozycje te świadczą o sporym talencie i smaku ich twórcy.

Józef Stefan Christ

Na początku XX wieku na rogu Małego Rynku (dziś Plac Słowackiego) i ulicy Szkolnej, naprzeciw c.k. poczty, mieszczącej się wówczas w budynku starej szkoły głównej, zakład fotograficzny otworzył Józef Stefan Christ. Niestety nie wiemy skąd przybył do Nowego Targu, nie udało się również ustalić dat jego urodzin i śmierci. Ze „Sprawozdań Dyrektora c.k. gimnazjum” dowiadujemy się, że jako nauczyciel pomocniczy prowadził nadobowiązkowe zajęcia z języka angielskiego od roku 1908 do roku 1913 dla uczniów starszych klas w nowotarskim gimnazjum. Na fotografiach przez niego wykonanych znajduje się informacja, że zakład fotograficzny prowadził również w Rabce. W 1913 roku za swoje prace otrzymał medal i dyplom na wystawie fotografii w Berlinie zorganizowanej przez firmę Geaverta. Od 1912 roku nowotarski zakład prowadził razem z Edwardem Morawetzem.

W „Gazecie Podhalańskiej” odnaleźć można anons reklamowy tej fotograficznej spółki: „Odznaczony medalem i dyplomem pierwszy na Podhalu Zakład artyst. fotograficzny Józef Christ & Edward Morawetz w Nowym Targu przy ul. Szkolnej, wykonuje wszelkiego rodzaju fotografie bez względu na stan pogody, codziennie. Wykonuje również powiększenia, pomniejszenia i reprodukcje. Na życzenie wyjeżdża na prowincję.”

W 1914 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki, podobno poszukiwać złota na Alasce. Niewiele jest zachowanych zdjęć sygnowanych tylko przez Christa, ponieważ od czasów współpracy z Morawetzem, panowie opatrywali swoje fotografie wspólnym znakiem firmowym: „Christ i Morawetz. Nowy Targ”