Nachádzate sa tu

Wydarzenia i uroczystości

Strona: 17

Po śmierci poety, na Placu Słowackiego, przed gmachem Szkoły Męskiej, stanął pomnik Władysława Orkana  (fot. 226, 218, 257), zaprojektowany przez Stanisława Marcinowa i wykonany przez niego wspólnie z Michałem Rekuckim. Pomnik „piewcy Podhala” ufundowała polonia amerykańska. Jego odsłonięcie miało miejsce 8 lipca 1934 r. (fot. 226) W uroczystości wzięła udział matka poety Katarzyna Smreczyńska i wielu znakomitych gości: wojewoda Mikołaj Kwaśniewski, prezydent Krakowa Mieczysław Kaplicki, gen. Andrzej Galica, gen. Wacław Przeździecki, władze miasta z burmistrzem Józefem Rajskim. W imieniu fundatorów wzruszająco, znakomitą gwarą przemawiał Bartłomiej Dąbrowski, prezes Związku Podhalan w Ameryce. Po drugiej wojnie światowej pomnik stanął w nowym miejscu, na Rynku, naprzeciw Ratusza. W 2000 r. pomnik przeniesiono do Niedźwiedzia,  a nowotarski Rynek zdobi sylweta Władysława Orkana odlana z brązu na podstawie pierwowzoru.

Z „Księgi Pamiątkowej Związku Halerczyków” pochodzi wiele zdjęć dokumentujących wizytę gen. Józefa Hallera w Nowym Targu w dniu 7 lutego 1931 r., w czasie uroczystości poświęcenia sztandaru podhalańskiego oddziału Związku. Temu ważnemu wydarzeniu towarzyszył ze swoim aparatem Edward Morawetz. W sali „Sokoła” powstało pamiątkowe zdjęcie uczestników zjazdu (fot. 540). Sam generał na specjalną prośbę fotografa zgodził się pozować do indywidualnego portretu (fot. 197). Po zbiórce i apelu na Palcu Słowackiego (fot. 539, 541) żołnierze Błękitnej Armii udali się na Rynek, gdzie odbyła się uroczystość poświecenia sztandaru. Generał Haller wygłosił krótkie przemówienie i odebrał defiladę. (fot. 544, 543, 174, 542) Podniosły jest nastrój tej chwili, utrwalonej na zdjęciach; wojskowi salutują, mężczyźni z szacunkiem ściągają kapelusze, powagę i przejęcie widać na twarzach publiczności, która licznie przybyła na Rynek tego mroźnego i śnieżnego dnia.

W „Księdze Pamiątkowej” generał Haller napisał:  „Z przyjemnością wpisuję się w tym albumie placówki podhalańskiej, która już okazała swoją żywotność, a jako że składa się z Podhalan, którzy nigdy niewoli nie uznali, powinna stać się przykładem dla organizacyjnej pracy aktywu Związku, zaś przykładem pracy obywatelskiej dla całej Polski, która potrzebuje wolnych obywateli, dzielnych i mężnych. Wytrwać - przetrwać - zwyciężyć musimy dla Ciebie Polsko i dla Twojej Chwały.”    

Uroczystości patriotyczne stanowiły mocne i wyraziste akcenty w codziennym życiu miasta, które toczyło się najczęściej w zwyczajowym rytmie pór roku, wyznaczonym przez prace polowe, kiedy czas odmierzały święta kościelne oraz prywatne uroczystości, jak wesela, chrzciny czy pogrzeby.

Doniosłym wydarzeniem religijnym, zarejestrowanym przez niezawodnego Edwarda Morawetza, było   poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę nowego kościoła. (fot. 171, 182, 181, 177) 9 października 1932 r. odbyła się uroczysta procesja i msza, którą celebrował ks. Jan Masny, prepozyt kolegiaty św. Anny w Krakowie. Kazanie wygłosił ks. Konstanty Łabądź z Niepołomic, a aktu poświecenia dokonał biskup sufragan krakowski Stanisław Rospond.

Ciekawa jest historia tego jednego z największych i najdłużej  trwających przedsięwzięć budowlanych w Nowym Targu. Komitet budowy nowej świątyni powstał już w 1902 roku, z inicjatywy ks. Michała Wawrzynowskiego. Pomimo ofiarności parafian przez długie lata nie udało się pozyskać odpowiednich funduszy i rozpocząć budowy. Po odzyskaniu niepodległości na nowo podjęto działania zmierzające do wzniesienia świątyni. Dzięki zaangażowaniu i operatywności nowo wybranego proboszcza parafii św. Katarzyny Franciszka Karabuły i Komitetu,  w roku 1927 zakończono skup działek pod budowę i zaczęto gromadzić odpowiednie materiały.